Τα Νοεμβριανά

«Ένεκα τωόντι ἐμφυλίων σπαραγμῶν, ἐνέσκηψαν εἰς τάς πόλεις πολλαί καί  μεγάλαι συμφοραί.» Θουκιδίδου Ἱστορίαι (Μετάφρασις Ελ. Βενιζέλου)

Οι σημαίες των συμμαχικών χωρών στην
τελετή συγνώμης  από τον Ελληνικό στρατό.

Την 18η Νοε 1916 (παλ. ημερ), Ελληνικά στρατιωτικά τμήματα με την συνδρομή ενόπλων πολιτών, απέτρεψαν 2.000 Γάλλους ναύτες και 500 Βρετανούς πεζοναύτες να θέσουν υπό τον έλεγχο τους την Αθήνα. Η περιοχή γύρω από το Α΄ νεκροταφείο υπήρξε το πεδίο των συμπλοκών, κατά τις οποίες η κάθε πλευρά μέτρησε 80 νεκρούς και διπλάσιους τραυματίες. Την επομένη ημέρα σε μια αναρχοκρατούμενη Αθήνα, οι βενιζελικοί και οι περιουσίες τους υπέστησαν από τον μαινόμενο όχλο τα αντίποινα της συμμαχικής επιθέσεως. Ο επικεφαλής της συμμαχικής δυνάμεως Γάλλος ναύαρχος Νταρτίζ ντυ Φουρνιέ  υποστήριξε τα τμήματα του με ναυτικά πυρά, βάλλοντας κατά των ανακτόρων και του Ζαππείου. Τα «Νοεμβριανά» απετέλεσαν το αποκορύφωμα της πιέσεως από τους συμμάχους επί του βασιλέως Κωνσταντίνου, προκειμένου η χώρα μας να συμπράξει μαζί τους.

Μια Μελαγχολική Ιστορική Περίοδος

Ο διχασμός της Ελλάδος ξεκίνησε την 4η Οκτ 1915, όταν τα πρώτα συμμαχικά στρατεύματα αποβιβάσθηκαν στην Θεσσαλονίκη μετά από πρόσκληση του Βενιζέλου, χωρίς την έγκριση όμως του Κωνσταντίνου, ενέργεια η οποία κατέλυσε την εθνική μας κυριαρχία. Κατόπιν τούτου η ουδετερότητα έπαυσε να υφίσταται ως επιλογή για την Ελλάδα. Οι συνεχείς συμβιβασμοί οδήγησαν στον διχασμό της Ελλάδος με την δημιουργία του κράτους της Θεσσαλονίκης, και την βάρβαρη στρατιωτική επέμβαση ένα χρόνο μετά. Ο Γάλλος βουλευτής Μπεναζέ, εκπροσωπώντας την κυβέρνηση του διαπραγματεύτηκε την ειρηνική επίλυση της κρίσεως με τον Βασιλέα Κωνσταντίνο.  Πρότεινε την παράδοση στους συμμάχους του συνόλου του στόλου και του μεγαλυτέρου μέρους του οπλισμού του στρατού με αντάλλαγμα την εγγύηση της ασφάλειας του τμήματος της Ελλάδος που επιθυμούσε να παραμείνει ουδέτερο. Την 21η Οκτ ένας λόχος της «Εθνικής Άμυνας» υπό τον λοχαγό Πλαστήρα Ν. συγκρούσθηκε στην Κατερίνη με τμήματα πιστά στην βασιλική κυβέρνηση, προκαλώντας τα πρώτα θύματα του εμφυλίου πολέμου.

Οι λίθοι του αναθέματος κατά του
Βενιζέλου στο Πεδίον του Άρεως.

Ο Γάλλος Πιστολέρο Φουρνιέ

Ο Φουρνιέ την 25η Οκτ έθεσε τέρμα στις όποιες διαπραγματεύσεις απαιτώντας την επάνδρωση των κατασχεθέντων 30 Ελληνικών πολεμικών σκαφών από Γαλλικά πληρώματα και την άμεσο παράδοση όλου του πυροβολικού του στρατού. Αξίωσε επίσης, τον έλεγχο της αστυνομίας, όλων των λιμένων της χώρας, των σιδηροδρόμων και των τηλεγραφείων. Σε μια πρωτοφανή για τα διπλωματικά χρονικά ενέργεια, ζήτησε την απέλαση εντός διημέρου των πρέσβεων της Γερμανίας, Αυστρίας, Βουλγαρίας και Τουρκίας. Το τελεσίγραφο του ναυάρχου έληγε στις 18 Νοε. Η πρόθεση του ήταν να επιβάλλει του όρους του, με την επίδειξη και μόνο των στρατιωτικών του δυνάμεων. Οι αξιώσεις του όμως ξεπέρασαν τα όρια της ανθρώπινης αντοχής, πέρα από τα οποία προκαλείται η ανεξέλεγκτη οργή. Οι Ελληνικές δυνάμεις διοικούμενες από τον αντιστράτηγο Καλλάρη και υπό την επιτελική οργάνωση του Ι. Μεταξά νίκησαν τις συμμαχικές.

Ολέθριες Συνέπειες

Την 24η Νοε η κυβέρνηση Θεσσαλονίκης με διάγγελμα της θεώρησε τον Κωνσταντίνο έκπτωτο και κήρυξε τον πόλεμο κατά της Γερμανίας και της Βουλγαρίας. Την ίδια ημέρα οι σύμμαχοι προέβησαν σε ναυτικό αποκλεισμό της Ελλάδος. Την 12η Δεκ ο σύνδεσμος συντεχνιών κάλεσε το Ελληνικό λαό όπως: «Ρίψει λίθον ἀναθέματος στο πεδίον τοῦ Ἄρεως κατά τοῦ τρισκατάρατου προδότη Βενιζέλου». Την 16η Ιανουαρίου 1917 στον χώρο έμπροσθεν του Ζαππείου, τμήματα του Ελληνικού στρατού παρέλασαν αποδίδοντας τιμές στις σημαίες των κρατών της «Εγκαρδίου Συνεννοήσεως», ως έκφραση συγνώμης. Ο Κωνσταντίνος αποχώρησε από την Ελλάδα την 17η Ιουν 1917, ενώ ο Βενιζέλος κατέστη ο απόλυτος κυρίαρχος στα Ελληνικά δρώμενα για τα επόμενα 3,5 χρόνια. Ο λαός μπορεί να αντιδρά με κριτήριο το συναίσθημα, οι ηγέτες όμως του έθνους δεν τους επιτρέπεται  να μην έχουν πλήρη συνείδηση της πραγματικότητος.

Παπάγου 13 Νοε 2015 / Αντγος εα Ιωάννης Κρασσάς

Βιβλιογραφία

α. Ιωάννη Μεταξά, Το Προσωπικό του Ημερολόγιο, Εκδόσεις Γκοβοστή Αθήνα 1962

β. Παναγιώτη Παναγάκου, Συμβολή εις την Ιστορία της Δεκαετίας 1912- 1922, Αθήνα 1960

γ. Σπύρου Β. Μαρκεζίνη, Πολιτική Ιστορία της Νεωτέρας Ελλάδος, ΠΑΠΥΡΟΣ ΓΡΑΦΙΚΑΙ ΤΕΧΝΑΙ Α.Ε Αθήνα 1966